Zrozumienie i zapobieganie efektowi oilcaning (falowania) w panelach dachowych na tak zwany rąbek

Wstęp

Falowanie blachy na panelu na rąbek jest coraz częściej rozpoznawalnym problemem w branży budowlanej. Mimo że jest to kwestia głównie estetyczna, głębsze zrozumienie tego zjawiska i odpowiednie zarządzanie nim mogą znacząco wpłynąć na zadowolenie użytkowników końcowych oraz na trwałość i estetykę metalowych konstrukcji.

Co to jest efekt oilcaning (Oil canning)?

Efekt oilcaning, znany także jako falowaniem powierzchni blachy w panelu na rąbek, to zjawisko wizualne, które sprawia, że panele wydają się pofalowane lub lekko zniekształcone, szczególnie na szerokich, płaskich obszarach dachu lub ściany wykonanej z panela. Może występować na pokryciach dachowych wykonanych z różnych materiałów, takich jak stal powlekana, stal nierdzewna, miedź, cynk i aluminium. Nasilenie falowania może znacznie różnić się w zależności od koloru, wykończenia, pory dnia, roku, a nawet kąta, z którego patrzymy na metal.

Przyczyny występowania efektu oilcaning

Naprężenia blachy podczas produkcji

Falowanie blachy w panelu na klik może pojawić się już na wczesnych etapach produkcji podczas walcowania i zwijania blach. Punkty krytyczne, które mogą powstać w tym czasie, obejmują:

· Pełne centrum – gdy środkowa część arkusza lub szpuli jest dłuższa, co tworzy fałdy lub wybrzuszenia wzdłuż centrum.

· Faliste krawędzie – gdy krawędź arkusza lub szpuli jest dłuższa wzdłuż brzegu paska.

· Krzywizna – gdy szpula lub arkusz odchyla się od linii prostej, gdy jest rozłożona na płasko (jak zakrzywienie banana).

Dodatkowo wszystkie metale „pamiętają” swoją pierwotną formę i materiał zawsze stara się powrócić do swojej oryginalnej postaci. Naprężenia, które mogą pojawić się podczas formowania rolek i cięcia blach, sprzyjają powstawaniu oilcaningu, ponieważ metal porusza się i zniekształca, starając się wrócić do wcześniejszej formy.

Aby zminimalizować efekt warto więc sięgać po produkty wykonane przez rekomendowanych i pewnych producentów takich jak Balex Metal, którzy dokładają wszelkiej wagi, aby przy produkcji stosować sprawdzone oprzyrządowanie, najwyższej klasy surowce oraz dbają o kontrolę jakości.

Kolor i typ połysku

Wszystkie kolory i rodzaje połysków mają takie same szanse na rozwój oilcaningu, ale ciemniejsze kolory i wykończenia o wysokim połysku mają tendencję do bardziej widocznego wykazywania falowania niż kolory jaśniejsze i matowe.

Niewłaściwa instalacja elementów złącznych

Nadmierna siła przy wkręcaniu może powodować stres w "męskim" zaczepie panelu, co jest szczególnie widoczne w systemach dachów z blachy na rąbek, gdzie panele są bezpośrednio połączone z systemem nośnym (łatami lub przy deskowaniu). Kątowe wkręcanie śrub również może stwarzać niepotrzebne naprężenia, prowadząc do oilcaningu. Kluczowe jest pozostawienie niewielkiego luzu, aby blacha mogła poprzez wkręt rekompensować naprężenia na fasolkach montażowych.

Jak minimalizować ryzyko wystąpienia oilcaningu

Wybór grubszych materiałów metalowych

Jednym z prostszych sposobów na minimalizację oilcaningu jest zakup grubszego produktu, który jest bardziej odporny na zginanie i przemieszczanie się. W Balex rekomendujemy zakup panela na rąbek Elegant 2.0 w grubości minimum 0,6mm.

Stosowanie profilacji na płaskich powierzchniach paneli

Do najbardziej skutecznych należą profilacje typu liniowanie i mikroprofilowanie. Rolki z żebrami (także nazywane żebrami usztywniającymi) to wytworzone zagłębienia lub „wzory” formowane na płaskich częściach metalowych paneli między szwami. Chociaż te profilowanie nie zapobiegają całkowicie oilcaningowi, przerywają ilość płaskiej powierzchni, czyniąc falowanie mniej widocznym.

Montaż paneli metalowych na wypoziomowanym, stabilnym i równym podłożu dachowym

Nierówna powierzchnia dachowa, niezależnie czy wykonana z metalu, drewna, sklejki czy OSB, jest jedną z najczęstszych przyczyn oilcaningu. Zawsze należy stosować odpowiednie metody, aby upewnić się, że podłoże dachowe jest poziomowane przed montażem paneli czy dodatków. Zaleca się gęste łacenie lub deskowanie i uzyskanie maksymalnie równej powierzchni konstrukcji.

Użycie wykończenia o niskim połysku lub matowego, aby zmniejszyć odbijanie światła

Kolor ma znaczenie. Ciemne powierzchnie nagrzewają się bardziej niż jasne wpływając na rozszerzalność cieplną materiału i efekt pofalowania. Warto tu także zwrócić uwagę na właściwą wentylację dachu. Powierzchnie połyskliwe są bardziej widoczne niż matowe lub półmatowe. W ofercie Balex Metal znajdziesz zarówno powłoki matowe jak i półmatowe w wielu odcieniach jasnych.

Montaż paneli o mniejszych szerokościach

W ofercie Balex Metal stosujemy 2 szerokości efektywne: 300 i 510mm. Węższe panele minimalizują ryzyko wystąpienia pofalowania na powierzchni.

Stosowanie paneli z podbitką z filcu

Stosowanie filcu wygłuszającego SOUNDCONTROL czy antyskropleniowego DR!PSTOP to nie tylko znakomita ochrona przed hałasem, zabezpieczenie przed kondensacją wody, czy zapewnienie większej żywotności dachu. Stosowanie filcu usztywnia panel i minimalizuje ryzyko wystąpienia pofalowania.

Ostateczne przemyślenia na temat oilcaningu

Mając realistyczne i zrozumiałe oczekiwania, możesz lepiej zarządzać ryzykiem oilcaningu. Chociaż nie ma 100% sposobu na uniknięcie tego zjawiska, ponieważ jest to po prostu natura metalu, najlepszą praktyką jest pozostanie czujnym i rozpoznanie ryzyka wystąpienia oilcaningu przed instalacją, aby uniknąć niepotrzebnych kosztów i pracy. Jeśli przestrzegasz zaleceń omówionych w tym artykule, masz większą szansę na redukcję lub nawet eliminację tego problemu przed jego rozpoczęciem.

Podsumowanie

Dzięki zrozumieniu przyczyn i skutecznych metod zapobiegania falowaniu blachy, profesjonaliści w branży budowlanej mogą skutecznie zarządzać tym zjawiskiem, poprawiając estetykę i długotrwałość metalowych konstrukcji.